Vajinal Kuruluk Tedavisi

Vajinal Kuruluk Nedir?

Vajinal kuruluk; vajinanın fizyolojik olarak bulunan nemlenme fonksiyonunun yetersiz kalmasına bağlı gelişen klinik tabloyu ifade eder. Vajinanın nemliliği bölgenin temiz kalmasını sağlar ve cinsel ilişki sırasında genital bölgeyi korur. Sağlıklı kişilerde vajina dokusu boyunca bölgenin nemlenmesini sağlayan çok sayıda salgı bezleri bulunur. Fizyolojik koşullarda vajina ve çevresindeki dokularda ıslaklık gelişmesi ve özellikle cinsel uyaranların etkisiyle kayganlık veren ıslaklığın sağlanması beklenir. Bu fonksiyonlarda aksaklık yaşanması halinde vajinal kuruluktan bahsedilir.Vajinal kuruluk pek çok kişinin yaşamının bir döneminde karşılaştığı yaygın bir problemdir. Kuruluk sorunu geçici olarak görülebileceği gibi; özellikle menopoz sonrasında yaşam kalitesini olumsuz etkileyecek şekilde uzun süreli olarak da ortaya çıkabilir. Menopoz sonrası vajinal kuruluk her üç kadından birinde görülür. Hem cinsel sağlığı, hem de yaşam kalitesini negatif etkilediğinden vajinal kuruluğun tedavi edilmesi önemlidir.

Vajinal Kuruluk Neden Olur?

Vajinal kuruluğun en sık karşılaşılan nedeni menopoz olmakla birlikte, vajinanın ıslaklığının sağlanmasında etkili olan parametrelerdeki aksaklıkların tümü kuruluk meydana getirebilir. Bu bakımdan vajinanın doğal fizyolojisini etkileyebilen tüm rahatsızlıklarda vajinal kuruluk saptanabilir. Vajinadaki ıslaklık bölgedeki salgı bezlerinin fonksiyonları ile sağlanır. Bu salgıların düzenlenmesi başta östrojen ve progesteron olmak üzere hormon düzeyleriyle ilişkilidir. Hormonların kandaki düzeylerinin ciddi olarak değiştiği veya düştüğü dönemlerde, salgı bezlerinin zarar görmesi halinde veya salgı üretiminde aksaklık yaşanması durumunda vajinal kuruluk gelişebilir. Aşağıdaki sağlık sorunlarının seyrinde vajinal kuruluk izlenebilir:

• Menopoz: Vajinal kuruluğun en sık karşılaşılan nedeni olan menopozda östrojen ve progesteron hormonlarının kandaki düzeyleri ciddi şekilde düştüğünden, genital bölgenin hormon tarafından uyarılması da önemli ölçüde azalır. Sonuçta salgı dokuları yeterince salgı üretimi yapmaya yönelik uyarılmadığından kuruluk meydana gelir. Menopoz sonrasında üreme sisteminde fonksiyonel yönden gerileme yaşandığından (atrofi) salgı dokularının sayı ve yoğunluğunda azalma gelişir ve bu durum kuruluğa katkıda bulunur.
• Doğum ve emzirme dönemleri: Doğum ve emzirme süresince östrojen ve progesteron hormonlarının kandaki düzeylerinde görülen değişimler nedeniyle geçici olarak vajinal kuruluk yaşanabilir.
• Doğum kontrol hapları: Oral kontraseptifler içerdikleri etken maddelerin hormon düzeylerini etkilemeleri nedeniyle çeşitli düzeylerde vajinal kuruluğa neden olabilir.
• Rahim ve yumurtalıkların alınması: Çeşitli nedenlerle rahim ve yumurtalıkların cerrahi olarak alınması sonrasında, östrojen ve progesteron üretimi aksadığından vajinal kuruluk ortaya çıkabilir.
• Kanser tedavisi: Kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi veya kemoterapi uygulamalarıı sonrasında hem yumurtalıklardaki hormon üretimi aksadığından, hem de salgı bezlerinin olumsuz etkilenmesi nedeniyle vajinal kuruluk ortaya çıkabilir.
• Kronik hastalıklar: Şeker hastalığı, Sjögren hastalığı gibi salgı bezlerinin fonksiyonlarında aksaklıklara yol açan durumlarda vajinal kuruluk görülebilir.
• Yetersiz cinsel uyarı: Vajinal salgıların uyarılmasını tetikleyen cinsel uyarılmaların yeterince olmadığı hallerde cinsel birleşme öncesi yeterli kayganlık ve ıslaklık (lubrikasyon) oluşamaz. Burada önemli etkenlerden biri cinsel birleşme öncesi ön sevişme aşamasının yetersiz kalmasıdır.
• İlaç tedavisi: Anti-depresanlar ve anti-östrojen etkiye sahip ilaçlar yan etki olarak vajinal dokularda fonksiyon kaybına ve kuruluğa yol açabilir.
• Alerji: Çeşitli etkenlere karşı alerjik olan kişilerde vajinal dokularda alerjik reaksiyon gelişmesine bağlı salgı üretiminde azalma ve kuruluk gerçekleşebilir.
• Vajinal bakım: Sık vajinal duş yapılması, vajinada salgı üretimini olumsuz etkileyen krem veya bakım ürünlerinin kullanılması gibi hallerde vajinal floranın bozulmasına bağlı kuruluk yaşanabilir.

Vajinal Kuruluk Belirtileri Nelerdir?

Vajinal kuruluğa dair klinik belirtiler sıklıkla kuruluğa bağlı gelişen ikincil sağlık problemleriyle ilişkilidir. Kuruluk sıklıkla tek başına klinik şikayete yol açmasa da; vajina dokularının tahriş olmasına bağlı kaşıntı, rahatsızlık hissi veya hassasiyet görülebilir. Vajinal kuruluk durumunda cinsel fonksiyonlarda aksama görülmesinin yanında, genital bölge enfeksiyon gelişmesine yatkın hale geldiğinden hastalarda vajinal enfeksiyonlar veya idrar yolu enfeksiyonları oluşabilir. Vajinal kuruluğa bağlı gelişen ikincil enfeksiyonlarda kuruluk tedavisinin yanı sıra enfeksiyonun tedavi edilmesi gerekir. Vajinal kuruluk durumunda aşağıdaki klinik belirtiler hastalarda izlenebilir:

• Vajinada kaşıntı hissi, rahatsızlık hissi, hassasiyet
• Vajinada ağrı, cinsel birleşme esnasında ciddi ağrı
• Cinsel birleşmede zorluk
• Sık idrara çıkma
• İdrar yaparken yanma veya rahatsızlık hissi
• Genital bölgede kızarıklık, şişlik

Vajinal Kuruluk Tedavisinde Neler Yapılır?

Vajinal kuruluğun tedavisinde altta yatan nedene göre uygun tedavinin planlanması tedavi başarısı açısından önemlidir. Vajinal kuruluğun en sık görülen nedeni hormon düzeylerindeki azalma olduğundan, genellikle genital bölgenin yeterli hormon uyarısına ulaşmasına yönelik östrojen içerikli lokal tedaviler tercih edilir. Bu doğrultuda vajinal halkalar, kremler veya ağızdan ilaçlar kullanılabilir. Menopoz sonrası görülen vajinal kuruluklarda ağızdan hormon replasman tedavisinin başlanması menopoza dair diğer şikayetlerin yanında kuruluğun giderilmesinde de yararlıdır.İlaç tedavisinin yanında cinsel sağlık için kuruluğun giderilmesine yönelik yapay kayganlaştırıcılar (lubrikantlar) kullanılabilir. Kullanılacak ürünün su bazlı ve vajinada tahriş yapmayacak içerikte olması önemlidir. Ürün seçimi yapılırken vajinal kuruluğu engellemek amacıyla özel olarak üretilen ürünler kullanılması önerilir.Vajinada kuruluğa yol açabilen bakım ürünlerinden uzak durulması, vajinal duş yapılmaması tedavi başarısının artmasına yardımcı olur. Vajinal nemliliğin sağlanabilmesi için ilişki sırasında rahatlama ve gevşemeye olanak verilmesi, cinsel yönden rahatlatıcı ve uyarıcı bir ortamın sağlanması, ön sevişmenin uygun ve doğru şekilde, yeterli süre yapılması ve cinsel uyarımın üst düzeyde tutulması doğrultusunda partnerlerin birbirleriyle doğru ve uygun iletişimi kurması oldukça önemlidir. Gerekli hallerde çiftlerin profesyonel yardım alarak cinsel terapi tedavisinde bulunması, cinsel sağlığın geliştirilmesi adına yararlı olabilir.