Kısırlık Nedenleri

Kısırlık, çiftlerin doğum kontrol yöntemi kullanmaksızın bir sene boyunca düzenli olarak cinsel ilişkiye girmelerine karşın, herhangi bir gebeliğin oluşmamasını ifade eder. Diğer bir adıyla infertilite kadın ve erkekte eşit oranda görülür. Çiftlerden birinde kısırlık gözlenmekle beraber, her ikisinde de görülme olasılığı vardır.

Kadınlarda ve erkeklerde birçok faktöre bağlı olarak kısırlık görülmektedir. Gebe kalmasında hiçbir engeli olmayan çiftlerin sadece %30’u birinci ayın sonunda gebelik elde edebilir. Bu oran 6. Ayın sonunda yaklaşık %70, birinci yılın sonunda %85’dir.

Primer infertilite (birincil kısırlık): En az bir yıl süre ile korunmamaya rağmen hiç gebelik oluşmaması durumudur.

Sekonder infertilite (ikincil kısırlık): Önceden gebelik oluşması sonrasında tekrar çocuk isteme durumunda en az bir yıl korunmamaya rağmen yeni bir gebelik olamaması durumudur.

Yazımızın devamında konuyla ilgili detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. Kısırlık (infertilite) hakkında daha ayrıntılı bilgi için Op.Dr. Övgü Doğan ile iletişime geçip, randevu alabilirsiniz.

Gebeliğin Oluşması İçin Gerekli Olan Koşullar Nelerdir?

Gebeliğin oluşması için gerekli olan faktörler şu şekilde sıralanabilir;

Kadın overlerinde sağlıklı yumurtaların üretilmesi,
Erkek testislerinde yüksek kalitede sperm üretilmesi,
Spermin yumurtaya ulaşmasını sağlayan fallop tüplerinin sağlıklı olması,
Spermin yumurtaya ulaşarak döllenmenin gerçekleşmesi,
Döllenmiş yumurtanın rahim içinde tutunabilmesi için sağlıklı rahim olması,
Embriyonun rahme tutunacak kalitede olması, hamilelik oluşumu için gerekli şartlardır.

Kısırlık Nedenleri Nelerdir?

İnfertilite kadından veya erkekten kaynaklanabilen bir durumdur. Bu nedenle birbirinden farklı faktörlerden kaynaklanmış olabilir.

Çiftler bebek sahibi olmaya karar verdikleri zaman, haftada 2-3 kez düzenli ilişkiye girdikleri vakit, bir yıl içerisinde gebelik oluşmaktadır. Fakat spermin rahim içerisinde ilerleyip, yumurtayı döllemesini engelleyen bir veya birden fazla faktörün bulunması gebeliğin oluşmasını da engellemektedir. Bu faktörler çiftlerin ikisinde de görüleceği gibi çiftlerden birinde de görülebilir. Yapılan araştırmalardan hareketle, infertilitenin kadın veya erkekte görülme oranının eşit olduğu gözlemlenmiştir. İnfertilite nedeni ile başvuran çiftlerde sorun %30 kadın kaynaklı, %30 erkek kaynaklı, %30 kadın ve erkek kaynaklıdır, %10 durumda ise açıklanamayan infertilite dediğimiz bir neden bulunamaz.

Erkeklerde Kısırlık (İnfertilite) Nedenleri Nelerdir?

Erkeklerde sperm kalitesini etkileyen faktörler bulunmaktadır. Anormal sperm üretimi, sperm işlevselliği ve morfolojisi bu faktörler arasındadır. Günlük yaşam ritüelleri, söz konusu etmenleri etkilemektedir. Erkeklerde infertilite nedenleri şunlardır:

Üretilen sperm sayısının azlığı, döllenme şansının düşmesine sebep olur.
Spermlerin yavaş hareket etmesi yumurtaya ulaşma şansını azaltır.
Boşaltılan meni içerisinde sperm olmaması (azospermi) gebelik oluşmasını engeller.
Kanal tıkanıklıkları spermin rahme ulaşmasını engeller.
Spermin mesane kesesine boşalarak dışarı çıkmaması hamilelik olasılığını ortadan kaldırır.
Hormonların doğru şekilde ve yeterli seviyede salgılanmaması sperm oluşumunu olumsuz yönde etkiler.
Bebeklikte veya doğum sırasında testislerin doğru konuma yerleşemeden yukarıda kalması sperm üretimini engeller.
Çocukluk ve adölesan dönemde geçirilen ateşli hastalıklar, erkek üreme organlarında sorunlara neden olabilir..
Genetik faktörlerin etkisiyle ailesel yatkınlıklar, kısırlığa neden olabilir.
Testislere giden damarların genişlemesi (varikosel) sperm kalitesini düşürür.
Frengi (sifiliz), bel soğukluğu (gonore) gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar
Peniste sertleşme ve erken boşalma gibi cinsel fonksiyon problemleri kısırlığa yol açar.
Kanser tedavileri, enfeksiyonlar, diyabet hastalığı, stres, tütün ve alkol tüketimi erkek üreme organlarında işlev bozukluğuna neden olabilir.

Kadınlarda Kısırlık (İnfertilite) Nedenleri Nelerdir?

Kadınlarda kısırlığa yol açan rahatsızlıkların daha çok, tüplerde tıkanıklık, yumurtalık kisti, polikistik over sendromu olduğu görülmektedir. Bununla beraber kadınlarda infertiliteye neden olan etmenler şu şekilde sıralanabilir:

Yumurtalık tüplerinin tahribi veya tıkanıklığı
Menstruasyon döngüsünün düzensiz oluşu
Yumurtalık rezervlerinde azalma
Fallop tüplerinde tıkanma veya yapışma
Karın içi ameliyatları ve enfeksiyonlar
Yumurtlama bozuklukları
Beyindeki hipofiz bezi tarafından salgılanan prolaktin hormonu seviyesinin yüksek olması
Polikistik over sendromu
Endometriozis
Rahmin kas yapısını etkileyen miyomlar
Pelvik operasyonlar, apandisit gibi müdahaleler sonucu oluşan karın içi yapışıklıklar
Tiroid hormonunun az veya çok salgılanmasına bağlı olarak görülen adet düzensizliği kısırlığa yol açabilir.

Tüm bu faktörler haricinde kadın üreme organlarında görülen kanser öykülerinin varlığı kısırlığa neden olur. Bu kanserlerin tedavi sürecinde uygulanan kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemler, üreme fonksiyonunu olumsuz etkiler.

Kişinin günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam tarzı da kısırlığa neden olabilmektedir. Çok fazla kafein tüketimi, sigara ve alkol kullanımı, obezite, kadın üreme organlarının işlevini olumsuz yönde etkileyerek kısırlığa yol açarlar.

İnfertilitenin bir çok nedeni olmakla beraber, kimi vakalarda nedeni olmaksızın geliştiği görülmektedir.

Kısırlık Nedeni ile Başvuran Hastaya Yapılacak Testler Nelerdir?

Ayrıntılı öykü alınır, adet düzeni,ilişki sıklığı ve zamanlaması değerlendirilir.Vajinal muayene, pap smear testi ve transvaginal ultrasonile değerlendirme yapılır. Adetin 2-3. günü ultrason ile yumurta sayısı değerlendirilir.

Hormon testleri:Kadının adetin 2-3. günü bazal hormonlar (FSH, LH, TSH, Prolakrin, E2) adetin 21. günü progesteron

Kan tahlilleri: Tam kan sayımı,böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri, açlık kan şekeri, TORCH testi, hepatit ve HIV TESTİ

Sperm analizi: Sperm sayısı, hareketi ve kalitesine bakılarak erkek faktörün değerlendirildiği testtir.

HSG (Rahim filmi): Radyografik olarak görünür sıvının rahim içine verilerek rahim ve tüplerin görüntülenmesi işlemidir. Bu ,işlem i,le tüplerin açık olup olmadığı, rahimde yer kaplayan bir oluşum ya da yapışıklık olup olmadığı değerlendirilir.

Histeroskopi ve laparoskopi de başvurulan ileri yöntemlerdir. Histeroskopi, ucunda kamera olan bir alet ile rahim ağzından rahim içine girilerek, rahim içinin değerlendirildiği ve gerekirse müdehalenin yapıldığı bir yöntemdir.

Kısırlık Tedavisi

Temel prensip neden ya da nedenlerin ortaya konulması ve tedavinin buna yönelik olmasıdır. Yumurtlama problemi olan hastalarda şayet kilo fazlalığı varsa kilo kaybı bazen tek başına yumurtlama fonksiyonlarının düzelmesini sağlamakta ve tedavi için yeterli olabilmektedir. Genel olarak hayat standartlarında değişiklik, düzenli beslenme ve egzersiz, sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durulması önerilir.

Yumurtlama arttırıcı tedavi; kadınlarda uygulanan ilaçlar ile yumurta oluşumunun sağlanması tedavisidir. Bu amaçla ağızdan ilaç ya da iğne tedavisi uygulanabilir. Yumurta oluşumunu takiben uygulanan iğne ile yumurtlama sağlanır ve ilişki günü belirlenir.

Aşılama tedavisi (İnseminasyon): Erkeketen alınan spermin laboratuvar ortamında hazırlanmasından sonra bir katater yardımı ile rahim içine verilmesi işlemidir.

IVF (Tüp bebek): Spermiogram sonucunda ciddi problem var ise, kadında her iki tüpün tıkalı olduğu durumlarda, ileri kadın yaşı söz konusu ya da diğer yumurtlama tedavileri ile başarı sağlanamadığı durumlarda uygulanan yöntemdir.

Kısırlık (İnfertilite) Nedenleri

Kısırlık nedenleri kişinin cinsiyetine ve medikal durumuna göre farklılık göstermektedir. Bu nedenle kısırlık (İnfertilite) nedenleri hakkında daha detaylı bilgi almak için Op.Dr. Övgü Doğan ile iletişime geçebilir, randevu alabilirsiniz.