Çikolata Kisti Tedavisi

Çikolata Kisti Nedir?

Çikolata kisti veya tıptaki adıyla ovaryan endometrioma; rahmin iç kısmını döşemekle görevli olan endometrium dokusunun, rahim dışındaki yumurtalık dokusu üzerinde gelişmesi ve çeşitli şikâyetlere yol açması durumudur. Klinikte endometrium dokusunun farklı vücut bölgelerinde gelişmesi olayına endometriozis adı verilir. Bu anlamda, çikolata kisti endometriozisin bir alt türüdür denilebilir.

Çikolata Kisti Neden Olur?

Çikolata kisti yumurtalık üzerinde gelişen endometriozis dokusunun kistleşmesi durumu olduğundan, bu rahatsızlığın rahimden dökülen endometrial dokulara bağlı olarak geliştiği kabul edilir. Bu anlamda, endometrium dokusunun yumurtalık üzerine dökülmesini kolaylaştırabilecek her türlü sağlık sorunu çikolata kisti gelişimi açısından risk faktörüdür. Aşağıdaki durumlar çikolata kisti gelişmesi için risk faktörleri olarak kabul edilebilir:

• Rahimdeki Anatomik Problemler
  Rahmin iç kısmında septum dokusunun bulunması; rahim cidarında miyom, fibrom gibi iyi huylu tümörlerin gelişmesine neden olabilir. Buna benzer şekilde, âdet döngüsü esnasında endometrial dokuların yumurtalığa geri kaçmasını tetikleyebilecek anatomik sorunlar çikolata kisti ile sonuçlanabilir.
• İmperfore Himen
  Rahimdekine benzer şekilde, rahim ağzı veya vajinada âdet kanamasının dökülmesini engelleyebilen imperfore himen (kapalı kızlık zarı) gibi sorunlar çikolata kistinin oluşmasına sebep olabilir.
• Hormon Dengesindeki Bozukluklar
  Östrojen hormonunun fazla salgılanması; âdet kanamasının normalden sık görülmesi, miktarının fazla olması veya çok uzun sürmesi gibi durumlarda çikolata kisti gelişme riski artar.
• Cerrahi Öykü
  Sezaryen gibi rahim duvarına yapılan cerrahi işlemlerde, endometrial doku rahim dışına kaçarak endometriozis ve çikolata kisti meydana getirebilir.
• Aile Öyküsü
  Ailedeki birinci derece yakınlarında endometriozis görülen kişilerde, aynı hastalığın ve çikolata kistinin gelişme ihtimali diğer kişilere göre daha yüksektir.

Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?

Çikolata kisti, yumurtalık dokusunun üzerini kaplayarak sağlıklı kişilerdeki dokunun normal işlevlerinin aksamasına yol açabilir. Aynı zamanda, yapım ve yıkım döngüsünde gelişen çeşitli olaylar sonucunda yumurtalık dokusunda farklı düzeylerde tahribata sebep olabilir. Bu bağlamda, çikolata kisti gelişen kişilerde aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Ağrılı ve/veya düzensiz âdet döngüsü
• Ağrı kesiciyle geçmeyen âdet sancısı
• Karın, bel veya pelvis ağrısı
• Düzensiz âdet kanaması
• Ağrılı cinsel birleşme

Çikolata Kisti Tedavisinde Neler Yapılır?

Çikolata kistinin nasıl tedavi edileceği belirlenirken; hastanın yaşı, semptomlarının şiddeti ve sıklığı, çocuk sahibi olma planı gibi çeşitli faktörler göz önüne alınır. Bu faktörlere göre hastaya en uygun tedavi şekli planlanır. Bu doğrultuda, çeşitli ilaç tedavileri ile endometriozis kontrol altında tutularak semptomatik tedavi yapılabildiği gibi, farklı girişimsel tedavi yöntemleri ile sorunun tamamen giderilmesi de hedeflenebilir.
Kist küçük boyutlu olduğunda ve hayat kalitesini etkileyen ciddi bir rahatsızlığa yol açmadığında yalnızca takip edilmesi önerilebilir. Yine hafif belirtilere neden olan kistlerde, doğum kontrol hapları gibi hormon dengesini düzenleyici ilaç tedavileri uygulanarak çikolata kistine bağlı semptomların giderilmesi sağlanabilir. Bu tedavi yöntemi, hastalığı kontrol altına alsa da çikolata kistini tamamen gidermez.
Endometriozis dokusunun küçültülerek tedavi edilmesini hedefleyen ilaç tedavileri de mevcuttur. Bu kapsamda, hormon sistemini düzenleyen GnRH hormonu analogları veya antagonistleri tedavide sıklıkla kullanılır. Bu tedavi yöntemi uzun süreli olup, hastada yapay bir menopoz ortaya çıkardığından, hekim kontrolünde düzenlenmesi ve gerekli görüldüğünde yan etkileri açısından ek tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulması gerekli olabilir.
Ciddi ağrı atakları, dört santimetreden büyük kistler, kısırlık gelişen kadınlar veya kanserleşme gelişebilecek kistlerde ise cerrahi yöntem tercih edilir. Ovaryan kistektomi adı bu yöntemde, kapalı olarak (laparoskopik) yapılan bir ameliyatla, kist çevre dokularla birlikte çıkarılır.